orn. SumpÒsion orn.

czyli

TEMATYCZNY SŁOWNICZEK

polsko-łacińsko-(staro)grecki

(opracował Petros Pneumaticos)

 strona główna


Sentencje łacińskie i greckie:
 
MATER NOSTRA,
czyli co zawdzięczamy antykowi Morza Śródziemnego:

Topograficzny Słownik Starożytnego Rzymu:

Topograficzny Słownik Starożytnych Aten:
http://athenae-antiquae.wietrzykowski.net/
 

Pokarmy
 
girl.

POKARMY CODZIENNEGO UŻYTKU

cibi cotidiani – brèmata kaqhmerin£


białko

albūmen, albúminis n.

tÕ leÚkwma,-atoj

bułka

panículus, i m.

tÕ pÚrgon,-ou

chleb

panis, is m.

Ð ¥rtoj,-ou

ciasto

placenta, ae f.

Ð nastÒj,-ou

ciastko

crústulum, i n.

Ð nast…skoj,-ou

cukier

sáccharum, i n.

tÕ s£kcar,-aroj

czekolada

socolata, ae f.

¹ sokol£ta,-hj

guma do żucia

cummis, is f. masticábilis 

¹ ts…cla,-aj

herbata

thea, ae f.

tÕ tsa…on,-ou

jajko

ovum, i n.

tÕ òÒn,-oà

jarzyna

holus, hóleris n.; legūmen, inis n.

tÕ l£canon,-ou

jogurt

iogurtum, i n.

tÕ giaoÚrtion,-ou

kawa

cáfea, ae f.

Ð kafšj

kiełbasa

farcīmen, -íminis n.; bótulus, i m.

Ð ¢ll©j,-©ntoj

klops

copadium, ii n.

Ð keftšj

kluska

collyra, ae f.; offa, ae f.

tÕ kollurikÒn,-oà

kolacja

cena, ae f. (vespertīna)

tÕ de‹pnon,-0u

kura pieczona

gallīna, ae f. assāta

¹ ¢lektor…j Ñpt»

lody

glacies, ērum f.pl.

oƒ p£goi,-wn

makaron

spacelli, orum n.pl.

¹ zumarik£,-©j

margaryna

margarīnum, i n.

¹ margar…nh,-hj

marmolada

marmelāta, ae f.

¹ marmel£da,-hj

masło

butyrum, i n.

tÕ boÚturon,-ou

mąka

farīna, ae f.

tÕ ¥leuron,-ou

mięso

caro, carnis f.

¹ s£rx, sarkÒj

miód

mel, mellis n.

tÕ mšli, mšlitoj

mleko

lac, lactis n.

tÕ g£la, g£laktoj

musztarda

sināpis, is f.

tÕ s…napi,-ewj

napoje

potiones, um f.pl.; potulenta, orum

t¦ pÒmata,-wn;; aƒ pÒseij,-în

obiad

prandium, ii n.

tÕ ¥riston,-ou

ocet

acētum, i n.

tÕ Ôxoj,-eoj

olej, oliwa

óleum, i n.

tÕ œlaion,-ou

pieczeń

assum, i n.

tÕ ÑptanÒn,-oà

pieprz

piper, píperis n.

tÕ pšperi,-ewj

pieprzniczka

piperatorium, ii n.

¹ piperitišra,-aj

piwo

cervesia, ae f.; cerevisia, ae f.;

tÕ bràtoj,-ou

pizza

pitta, ae f.

¹ pitsa,-aj

pokarm

cibus, i m.; esca, ae f.; alimentum, i n.

tÕ brîma,-atoj; ¹ trof»,-Áj

precel

líxula, ae f.

tÕ e‡doj koulourioà

ryba

piscis, is m.

¹ „cqàj, „cqÚoj

ryż

orýza, ae f.

¹ Ôruxa,-hj

sałata

lactūca, ae f.

¹ full£j,-£doj

sałatka

acetaria, orum n.pl.

tÕ qrid£kion,-ou

ser

cáseus, i m.

Ð turÒj,-oà

słodycze

dulcíolum, i n.

t¦ glukÚsmata,-wn

solniczka

salillum, i n.

¹ ¡latišra,-aj

sos

embamma, ae f.

tÕ b£mma,-atoj

sól

sal, salis n.

Ð ¤lj, ¡lÒj

sucharek

panis, is m. bicoctus; paxamatium, ii n.

tÕ paxim£dion,-ou

szampan

vinum, i n. spumans

sampoun£n

szynka

perna, ae f.

¹ pšrna,-aj

śniadanie

ientáculum, i n.

tÕ prÒgeuma,-atoj

wino

vinum, i n.

Ð onoj,-ou

woda

aqua, ae f.

tÕ Ûdwr, Ûdatoj

zupa

iúsculum, i n.

Ð zwmÒj,-oà

żółtko

vitellus, i m.

¹ lškiqoj,-ou

 
 
  

OWOCE I JARZYNY

  poma et legumina – karpo… kaˆ l£cana

agrest

ribes, ētis f.

tÕ rib»sion,-ou

ananas

malum, i n. píneum; ananāsum, i n.

Ð ¢nan£j

arbuz

citrullus, i m. lanatus

tÕ karpoÚzion,-ou

banan

banāna, ae f.

¹ ™mpan£na,-hj

bób

faba, ae f.

t¦ kouki£,-în

brzoskwinia

malum, i n. Pérsicum

tÕ ∙od£kinon,-ou

cebula

cepa, ae f.

tÕ krÒmmuon,-ou

cytryna

citrum, i n.

tÕ k…tron,-ou

czereśnia

cérasum, i n.

¹ kerasÒj,-oà

czosnek

allium, ii n.

tÕ skÒrodon,-ou

daktyl

dáctylus, i m.

Ð d£ktuloj,-ou

dynia

cucúrbita, ae f.

¹ kolokunq…j,-…doj

fasola

fasēlus, i m./f.

Ð f£shloj,-ou

figa

ficus, i f.

tÕ sàkon,-ou

granat

malum, i n. Púnicum

tÕ ∙Òdion,-ou

grape-fruit

citrus, i m. paradīsi

¹ gr£pa,-hj

groch

cicer, cíceris n.

Ð p…soj,-ou

groszek

pisum, i n.

tÕ p…son,-0u

gruszka

pirum, i n.

tÕ ¥pion,-ou

jabłko

malum, i n.

tÕ mÁlon,-ou

jagoda

bac(c)a, ae f.; ácina, ae f.;

tÕ bÒtruj,-eoj

jeżyna

morum, i n.

tÕ batÒmouron,-ou

kalarepa

brássica, ae f. olerácea

tÕ goggÚlion,-ou

kapusta

brássica, ae f.

¹ kr£mbh,-hj

karczoch

cýnara, ae f.

¹ ¢gkin£ra,-aj

koper

ánethum, i n.

tÕ ¥neqon,-ou

kukurydza

maizium, ii n.

tÕ kalampÒkion

malina

morum, i n. Idaeum

tÕ smšouron,-ou

marchewka

carōta, ae f.

tÕ daàkon,-ou

melon

melópepo, onis f.

Ð mhlopšpwn,-onoj

migdał

amýgdalum, i n.

tÕ ¢mÚgdalon,-ou

ogórek

cácumis, cacúmeris m.

Ð s…knoj,-ou

oliwka

olīva, ae f.

tÕ œlaion,-ou

orzech

nux, cis f.

tÕ k£ruon,-ou

orzech laskowy

córylum, i n.

tÕ kÒrulon,-ou

orzech włoski

iuglans, iuglandis f.

¹ k£rudij,-ewj

papryka

cápsicum, i n.

¹ piperi£,-©j

pietruszka

petroselīnum, i n.

tÕ petrosšlinon,-ou

pomarańcza

arancium, ii n.

tÕ portok£lion,-ou

pomidor

lycopérsicum, i n.

¹ tom£ta,-hj

por

porrum, i n.

tÕ pr£son,-ou

porzeczka

ribesium, ii n.

tÕ fragkost£fulon

poziomka

fragum, i n.

tÕ camokšrason

rzodkiewka

ráphanus, i m.

¹ ∙afan…j,-…doj

seler

apium, ii n.

tÕ sšlinon,-ou

szparag

aspáragus, i m.

Ð ¢sp£ragoj,-ou

szpinak

spinacium, ii n.

tÕ spin£kion,-ou

śliwka

prunum, i n.

tÕ kokkÚmhlon,-ou

winogrono

uva, ae f.

¹ staful»,-Áj

wiśnia

cerāsum, i n.

tÕ p£don,-ou

ziemniak

pomum, i n. terrestre

¹ pat£ta,-hj

 
 

O

 

Smacznego!

Bene sapiat!

Kalîj geÚhtai

Bardzo lubię owoce.

Magnópere frúctibus delector.

SfÒdra toÝj karpoÝj ¢gapî.

Wolisz jarzyny czy owoce?

Legúmina aut poma mavis?

T¦ l£cana º toÝj karpoÝj prot…qhj;

To danie mi smakuje.

Id férculum mihi sapóritum est.

Toàto f£geton mo‹ geÚetai.

Pokarm jest za gorzki.

Cibus nimis amarus est.

TÕ brîma l…an pikrÕn ™st…n.

Zupa jest za słona.

Iúsculum nimis salsum est.

ZwmÕj l…an ¡lukÕj ™st…n.

Za mało kwaśny ten sos.

Haec embamma parum ácida.

L…an mikrîj zumwtÕn toàto b£mma.

Za słodka ta herbata.

Haec thea nimis dulcis.

L…an glukÝ toàto ts£ion.

Śniadanie przygotowane

Ientáculum paratum est.

TÕ prÒgeuma paraskeuasmšnon.

Czy zjesz śniadanie z nami?

Ientabisne tu nobiscum?

E„ ¢ristisÒmV met¦ ¹mîn;

Czy już zjadłeś śniadanie?

Iamne ientavisti? (ientasti)

E„ ½dh ¢ristis»mV;

Kiedy jadasz śniadanie?

Quando soles ientāre?

'Epeˆ ¢r…stV;

Proszę, przysiądź się do nas!

Ásside nobis, quaeso!

Dšomai, k£qize met¦ ¹mîn.

Oto cukier i śmietanka.

Ecce crāmum et sáccharum.

'Idoà tÕ s£kcar kaˆ ¢nqÒgalon.

Proszę plasterek cytryny.

Quaeso orbículum cítrei.

Dšomai tÕ toà k…trou œmplastron.

Czy lubisz herbatę z rumem?

Placetne tibi thea cum alcoholo?

E„ ¢gap©j tÕ ts£ion met¦ toà pÒtou.

Powiedz, jak smakuje ta kawa?

Dic, cuius sapōris haec cáfea sit?

Lšge, æj geÚetai oØtoj k£fej;

Czy jest dosyć mocna?

Satisne válida est?

E„ ƒkanÕn bšbaioj ™st…n;

O, jest wspaniała.

Est óptima, mehercle!

Ὦ, lamprÕj ™st…n.

Jest nieco za słaba.

Aliquanto imbecillior est.

'Ol…gon l…an ¢dÚnatoj ™st…n.

Niczego nie ma, co bym zjadł.

Hic nihil est, quod edam.

OÙdn ™st…n, Ö geÚwmai.

Są dwa jajka na twardo.

Ova duo concrēta sunt.

DÚw ò¦ sklhr¦ e„s…n.

Wszystko jest świeże.

Omnia sunt recentíssima.

P£nta ne¦ e„s…n.

Jestem głodny i spragniony.

Esurio et sitio.

Pe…nw kaˆ diyhtikÕj e„m….

Spożyjmy obiad!

Prandeāmus!

Deipno…omen.

Kiszki mi marsza grają.

Vácuus mihi venter crépitat.

T¦ œnter£ moi diatr…zousin.

Zupa jest przewspaniała!

Iúsculum iucundíssimum est!

`O zwmÕj ¢gaurÒtatoj ™st…n.

O jaki delikatny smak.

O quam gustum delicātum.

æj ¡palÕn geàma.

Czy chcesz kawałek wołowiny? 

Visne de carne búbula frustum?

E„ boÚlV tÕn toà boukolikoà tÒmeron;

Każdy niech spożywa, co chce.

Sumat sibi quisque, quod gratum est ánimo.

P¦j ™sq…oien, tˆ boÚletai.

Wolisz skrzydełko czy nóżkę?

Utrum mavis alam an póplitem?

Prot…qhj pterÚgion À pÒdion;

A może wolisz z grzbietu?

An fortasse de tergo mavis?

Kaˆ d»pou prot…qhj ™k notoà;

Dziękuję, już wystarczy.

Gratias, iam satis est.

EÙcaristšw, ºd¾ ¢rk…wj.

Bardzo lubię wieprzowinę.

Suillas carnes magnópere amo.

SfÒdra filî tÕ coirinÒn.

Bardziej wolę wołowinę.

Búbulis carnibus magis delector.

M©llon prot…qhmi tÕ boukolikÒn.

Czy kolację zjesz dziś w domu?  

Cenābis hodie domi?

E„ dorp»seij s»meron ™n o‡kJ;

Kolację zjem na mieście.

Foris cenatūrus sum.

Dorp»sw ™n ¥stei.

Zapraszam cię na kolację.

Ad cenam te ínvito.

Proskalšw se e„j tÕ de‹pnon.

Proszę, zjedz ze mną kolację.

Oro, ut mecum cenes.

Parakalšw, dorpšoien met¦ mou.

Muszę zjeść w domu.

Domi mihi manendum est.

De… moi œsqein ™n o‡kJ.

Muszę pozostać w domu.

Necesse est mihi domi manēre.

De… moi ™n ÔikJ mšnein.

Kiedy indziej chętnie przyjdę.

Aliōqui libens veniam.

”Allote proqÚmwj b»somai.

Obiecuję, że chętnie przyjdę.

Libenter me ventūrum promitto.

`Omologšw m proqÚmwj b»sesqai.

Stół już nakryty obrusem.

Mensa iam línteo instrata est.

TÕ skšpasma ½dh ™n tr£pezV.

Zasiądźmy do stołu.

Discumbāmus!

Kaq…zoimen e„j t¾n tr£pezan.

Nie będę nikomu wskazywał miejsca; każdy niech siądzie, gdzie chce.

Ego nulli designābo locum;sumat sibi, quem quisque volet.

OÙdenˆ de…xw tÕn tÒpon. P¦j kaq…zoien, poà boÚletai.

Ty, proszę, usiądź po prawej stronie stołu.

Tu, quaeso, dextrum hoc latus mensae óccupa.

SÚ, eÙcaristšw, k£qize dšxioj tÁj trap»zhj.

Ja zajmę narożne miejsce.

Ego hunc ángulum capiam.

'Egë kaqšxomai tÕ gwn…on.

Tobie należy się pierwsze miejsce.

Primus tibi debētur locus.

To‹ prwtokaqedr…a de….

Proszę zasiąść do stołu.

Ágite, accúmbite, quaeso.

EÙcaristšw kaq…zesqai e„j t¾n tr£pezan.

Cieszę się, że tobie się podoba.

Gaudeo te delectāri.

Ca…rw to‹ ¢reske‹n.



O


Beati misericórdes, quoniam ipsi misericórdiam consequentur.

Szczęśliwymi są miłosierni, albowiem oni dostąpią miłosierdzia.

Mακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται.  Ew. Mat. 5, 7 


O

   

strona główna

wietrzyk