|
bez
|
sine
z abl.; absque z abl.
|
™ktÒj z gen.; ¥neu z gen.;
cwr…j z
gen.
|
|
blisko,
przy, w pobliżu, niedaleko
|
prope
z acc.; iuxta z acc.; propter z acc.;
ad z acc.; praeter z acc.
|
™ggÚj z gen.;
pl»sion z
gen.
|
|
dla,
z powodu
|
ob
z acc.; propter z acc.; pro z abl.; de z abl.; gratia
z gen.; causa z gen.
|
›neka z gen.;
c£rin z
gen.; ™k z gen.; ™p… z gen.;
di£ z gen.;
Øpšr z
gen.
|
|
do,
ku, na; przeciw
|
in
z acc.; ad z acc.; secus z acc.
|
e„j z acc.; prÒj z acc.; ™n z dat.
|
|
dookoła,
naokoło, około, wokół
|
circa
z acc.; circum z acc.
|
kuklÒqen z gen.;
per… z
gen.
|
|
między,
wśród, pomiędzy
|
inter z
acc.; intra z acc.; in z acc.
|
met£ z acc.; metaxÚ z gen.;
par£ z acc.;
di£ z gen.
|
|
na
zewnątrz, poza, z zewnątrz, oprócz
|
extrā
z acc.
|
™ktÒj z gen.; œxw z gen.
|
|
nad,
ponad (na pytanie: dokąd?) powyżej
|
super
z acc.; ultra z acc.
|
Øpšr z acc.; ™p£nw z gen.;
™p… z gen.;
Øper£nw z
gen.
|
|
nad,
ponad (na pytanie: gdzie?)
|
super
z abl.; suprā z acc.
|
Øpšr z acc.; ™p£nw z gen.;
™p… z gen.;
Øper£nw z
gen.
|
|
naprzeciw,
przeciw, wbrew
|
contrā
z acc.; adversus z acc.; adversum z acc.; coram z acc.
|
¢nt… z gen.
|
|
obok,
w pobliżu, blisko, tuż przy
|
ad z
acc.; apud z acc.; erga z acc.; iuxtā z acc.; iuxtim z acc.; praeter
z acc.; prope z acc.
|
par£ z acc.; ™p… z dat.; prÒj
z acc.
|
|
oprócz,
mimo, z wyjątkiem
|
praeter
z acc.; extra z acc.
|
pl»n z gen.;
cwr…j z
gen.; par£ z
acc.; parektÒj z gen.
|
|
pod
(na pytanie: gdzie?)
|
sub
z abl.; subter z abl.
|
ØpÒ z gen., dat.;
k£tw z
gen.
|
|
pod
(na pytanie? dokąd?)
|
sub
z acc.; subter z acc.; infrā z acc.
|
ØpÒ z acc.; Øpok£tw z acc.
|
|
ponad
|
super
z abl.; suprā z acc.
|
Øpšr z acc.; ™p£nw z gen.;
™p… z gen.;
Øper£nw z
gen.
|
|
przed
|
ante
z acc.; apud z acc.; prae z abl.; coram z abl.; pro z abl.; ob z acc.
|
™nèpion z gen.;
™nant…on z
gen.; œmprosqen z gen.; prÒ z gen.
|
|
przez,
w ciągu, z powodu
|
per
z acc.; propter z acc.
|
›neka z gen.;
c£rin z
gen.; ™k z gen.; ™p… z gen.;
di£ z gen.;
Øpšr z
gen.
|
|
przy,
u, w pobliżu, obok
|
ad z
acc.; apud z acc.; erga z acc.; iuxtā z acc.; iuxtim z acc.; praeter
z acc.; prope z acc.
|
par£ z acc.; ™p… z dat.; prÒj
z acc.
|
|
w
|
in z abl.
|
™n z dat.;
™p… z dat.
|
|
w dół
|
de z abl.
|
kat£ z acc.
|
|
w górę
|
ad z acc., super z acc.
|
¢n£ z acc.
|
|
w
obecności, wobec
|
coram
z abl.; erga z acc.; palam z abl.; pro
z abl.; apud z acc.
|
par£ z acc.; ™p… z dat.; prÒj
z acc.; kat£
z acc.; œmprosqen
z gen.
|
|
wewnątrz,
w środku
|
intrā
z acc.; inter z acc.; in z abl.
|
™ntÒj z gen.;
œndon z
gen.
|
|
wzdłuż,
według, zgodnie z
|
secundum
z acc.; iuxta z acc.
|
kat£ z acc.
|
|
z (z
kimś)
|
cum z abl.
|
met£ z gen.; per…
z acc.; sÚn
z dat.
|
|
z (ze
środka)
|
a, ab, abs z abl.; e, ex z abl.;
de z abl.
|
™k, œx z gen; ¢pÒ z gen; par£ z
gen.
|
|
z góry
|
de z abl.
|
kat£ z acc.
|
|
z
powodu, dla, ze względu na
|
ob
z acc.; propter z acc.; pro z abl.; de z abl.; gratia
z gen.; causa z gen.
|
›neka z gen.;
c£rin z
gen.; ™k z gen.; ™p… z gen.;
di£ z gen.;
Øpšr z
gen.
|
|
z
tamtej strony, poza, za
|
trans
z acc.; ultra z acc.; extra z acc.; foris
z acc.; post z acc.; praeter z acc.
|
™ktÒj z gen.; œxw
z gen.;
Øperšneika z gen.
|
|
z
tej strony; w ciągu (o czasie)
|
cis,
citrā z acc.
|
™nèpion z gen.;
™nant…on z
gen.; œmprosqen z gen.; prÒ z gen.
|
|
z,
razem z
|
cum
z abl.
|
met£ z gen.; per…
z acc.; sÚn
z dat.
|
|
z;
spośród; od (czasowo)
|
ē,
ex z abl.; dē z abl.
|
™k, œx z gen; ¢pÒ z gen; par£ z
gen.
|
|
za,
poza, po, z tyłu
|
post
z acc., trans z acc., ultra z acc.
|
met£ z acc.; Ôpisqen
z gen.; Ñp…sw z gen.
|
X
PRZYIMKI ŁACIŃSKIE
|
Łączące
się z acc.
|
Łączące
się z acc. na pytanie dokąd?,
z abl.
na pytanie gdzie?
|
Łączące
się z abl.
|
|
ad
|
do, ku,
przy, pod, koło, obok
|
ad amīcum
(do przyjaciela); ad urbem (do miasta, w okolicę miasta); ad Cannas (pod
Kannami)
|
in
z
acc.
|
do, ku,
na; przeciw
|
in
patriam (do ojczyzny); in meridiem (na południe); in ius vocare (wezwać do
sądu); in Verrem (przeciw Werresowi)
|
a, ab, abs
|
od, z;
przez (osobę)
|
|
adversus
|
naprzeciw,
przeciw, względem
|
adversus
montem (przeciw góry); adversus hostem (przeciw wrogowi)
|
in
z abl.
|
w, na
|
in urbe
(w mieście); in flumine (na rzece); in armis (pod bronią); in consulatu
(podczas konsulatu)
|
ab
urbe (od miasta); a tergo (od tyłu); a dextra (z prawej strony) a pueritia
(od dzieciństwa); a matre (od matki, przez matkę)
|
|
ante
|
przed
|
ante
templum (przed świątynią); ante pugnam (przed bitwą)
|
sub
z
acc.
|
pod
|
sub
potestatem (pod panowanie); sub lucem (tuż przed świtem); sub mensam (pod
stół)
|
|
apud
|
przy, u,
w pobliżu, obok
|
apud
insulam (w pobliżu wyspy); apud te (u ciebie); apud Senecam (u Seneki)
|
sub
Z abl.
|
pod
|
sub divo
(pod gołym niebem = sub Iove); sub armis (pod bronią); sub mensā (pod stołem)
|
coram
|
w
obecności, wobec
|
|
circa, circum
|
około,
dookoła, naokoło, wokół
|
circum
urbem (dookoła miasta); circa eandem horam (niemal, około tej samej godziny)
|
super
z
acc.
|
nad,
ponad, powyżej
|
super
caput (ponad głowę); super mensam (ponad stół); super modum (ponad miarę)
|
coram
exercitu (wobec wojska) coram te (w twojej obecności)
|
|
cis, citrā
|
z tej
strony; w ciągu (o czasie)
|
cis
(citra) flumen (z tej strony rzeki); cis paucos dies (w ciągu tych dni)
|
super
z abl.
|
nad
|
super
capite (ponad głową); super mensā (ponad stołem)
|
cum
|
z, razem
z
|
|
contrā
|
naprzeciw,
przeciw, wbrew
|
contra
insulam (naprzeciw rzeki); contra hostes (przeciw wrogom); contra
exspectationem (wbrew oczekiwaniu)
|
|
cum amico
(z przyjacielem); cum hoste (z wrogiem)
|
|
ergā
|
ku,
wobec, względem
|
benevolentia
erga amīcos (życzliwość wobec przyjaciół)
|
dē
|
z; od, z
góry;
spośród
|
|
extrā
|
na
zewnątrz, poza, z zewnątrz, oprócz
|
extra
fines (poza granicami); extra numerum (ponad liczbę); extra unam animam
(oprócz jednej duszy)
|
de
muro (z muru); de plebe (z, spośród ludu); multis de causis (z wielu
powodów); de libertate (o wolność); de te (o tobie)
|
|
infrā
|
niżej,
poniżej, pod, u dołu; później
|
infra eum
locum (poniżej tego miejsca)
|
|
inter
|
między,
wśród, pomiędzy
|
inter
urbem ac Tíberim (między miastem a Tybrem); inter omnes constat (powszechnie
wiadomo)
|
ē, ex
|
z;
spośród;
od
(czasowo)
|
|
intrā
|
wewnątrz,
w środku
|
inter
silvas (wewnątrz lasów, w lasach); intra sex dies (w ciągu, przed upływem
sześciu dni)
|
ex
urbe (z miasta); ex illo die (od owego dnia); ex quo (odkąd); unus ex multis
(jeden z, spośród wielu)
|
|
iuxtā
|
obok, w
pobliżu, blisko, tuż przy
|
iuxta
viam (obok drogi); iuxta finem vitae (u schyłku życia)
|
|
ob
|
naprzeciw,
przed, dla, z powodu
|
ob oculos
(przed oczami); ob eam rem (z tego powodu, dlatego)
|
prae
|
przed, z
powodu
|
|
per
|
przez, w
ciągu, z powodu
|
per forum
(przez rynek); per noctem (podczas nocy); per nuntium (przez posłańca); per
vim (przemocą)
|
prae se
ferre (nieść przed sobą); prae te (z twojego powodu)
|
|
post
|
za, poza,
po, z tyłu
|
post
tergum (z tyłu, za plecami); post te (za tobą); post mortem (po śmierci)
|
pro
|
przed,
za, dla, w obronie
|
|
praeter
|
obok,
mimo, z wyjątkiem, oprócz
|
praeter
castra (obok obozu); omnes praeter unum (wszyscy oprócz jednego)
|
pro
castris (przed obozem); pro patria pugnare (za ojczyznę, dla ojczyzny
walczyć); pro Milone (mowa w obronie Milona); ora pro nobis (módl się za
nami); pro me (zamiast mnie)
|
|
prope
|
blisko,
przy, w pobliży, niedaleko
|
prope
ripam (przy brzegu, nad brzegiem)
|
|
propter
|
z powodu,
dla, ze względu na
|
propter
senectutem (z powodu starości)
|
|
secundum
|
wzdłuż,
według, zgodnie z
|
secundum
flumen (wzdłuż rzeki); secundum naturam (według, zgodnie z naturą)
|
sine
|
bez
|
|
suprā
|
nad,
ponad, powyżej
|
supra
vires (ponad siły); supra modum (ponad miarę)
|
sine
spe (bez nadziei); sine ulla dubitatione (bez żadnej wątpliwości); sine pugna
(bez walki)
|
|
trans
|
z tamtej
strony, poza, za
|
trans
Rhenum (za Renem)
|
|
ultra
|
z tamtej
strony, poza, za
|
ultra
montes (za górami)
|
|
X
|
SumpÒsion 
